Automatische deuren? Kraft vindt ze een crime. ,,Ze gaan me veel te traag, liever kies ik een andere route zodat ik mijn eigen tempo kan aanhouden. Ik loop ook bij voorkeur op straat in plaats van op de stoep om slenterende mensen te ontwijken. Wachten in een rij voor de kassa? Ik ben sociaal aangepast, dus ik zal niet voordringen. Maar het blijft moeilijk om geduld op te brengen. Het leven gaat me domweg te langzaam.'' Hij is, zegt hij zelf, onvermoeibaar en niet stuk te krijgen. En creatief. ,,Of ik nu een symposium moet vullen of een cadeautje moet bedenken, ik staar vijf minuten naar het plafond en heb zestien ideeën.'' 

 

Kraft, oud-directeur van het Audiologisch Centrum Friesland (ACF), 63 jaar oud: ,,Het is altijd druk in mijn hoofd. Ik wil tien dingen tegelijk zeggen, ben beweeglijk en ontzettend vaak iets kwijt. Maar in de loop van de jaren heb ik mezelf strategieën aangeleerd om met die chaos om te gaan.'' 

 

Als scholier kende hij die technieken nog niet. Hij bezocht zes verschillende opleidingen en haalde uiteindelijk een diploma aan de avond HBS. ,,Daarna studeerde ik natuurkunde maar klooide drie jaar lang maar wat aan. Ik deed de afwas, liet de hond uit en voor ik het wist was het vijf uur. Tot een vriend zei: ,,Hoe lang ga je dit volhouden?''

 

Prikkelarm

Hij kocht een bureaulampje en dook onder in een piepklein kamertje van de universiteitsbibliotheek. Studeren in deze saaie en prikkelarme omgeving bleek de juiste strategie. In drie jaar haalde hij zijn kandidaats en in drie jaar zijn doctoraal. Daarna, als directeur van het ACF, hield hij structuur in zijn werk dankzij een goede secretaresse, een agenda, 

to do-lijsten en overzichtelijke opbergsystemen. “En thuis trof ik het met een vrouw, die begrip voor me had”

Het ACF groeide van vijf naar twintig personeelsleden. Kraft zag steeds minder patiënten en kreeg meer management-taken. ,,Juist die kant van mijn werk vond ik minder leuk.''. Uiteindelijk besloot hij afscheid te nemen en een parttime baan te aanvaarden bij Visio, de organisatie voor ondersteuning aan slechtzienden en blinden.

 

Kraft: ,,Ik had me onvoldoende gerealiseerd dat dit een cultuurschok zou zijn. Ik had als audioloog 25 jaar lang vaak goede contacten met patiënten en ik ontmoette mensen die vonden dat ik een mooi bedrijf had opgebouwd. Voor dat alles had ik applaus en erkenning gekregen. Na mijn vertrek werd ik bij Visio 'één van de velen'. Ik was een stuk van mijn identiteit kwijt en viel in een gat.'' 

 

Een lange periode voelde hij zich behoorlijk somber. Hij had gesprekken met een psycholoog en nam de tijd om na te denken over zichzelf en de manier waarop hij zijn leven vorm wilde geven. Er was gelegenheid voor zelfreflectie en voor het ontrafelen van zijn eigen persoonlijkheid. ,,Ik weet nog dat mijn psycholoog zei: ,,Ik heb nog nooit iemand meegemaakt die de ruimte zó vult''. 

Die uitspraak deed me terugdenken aan mijn vader – hij was psychiater – die vroeger al zei: ,,Als jij de kamer binnenkomt, is'-ie vol lawaai al heb je nog niks gezegd''. Mijn vrouw Sonja wees mij op artikelen over adhd bij volwassenen. Ze had het al eens eerder genoemd. Nu ineens prikkelde het onderwerp mijn interesse: alles wat ik las was herkenbaar en op mij van toepassing.

 

Diagnose

Kraft: ,,Ik had altijd het idee dat ik anders dan anderen was. Ik voelde me van binnen ontzettend alleen – hoewel ik daar geen eenzaamheid aan verbind. Al lezend bleken veel eigenschappen waarvan ik dacht daarmee uniek te zijn, kenmerkend voor adhd'ers. Na de nodige psychologische onderzoeken bleek dat ik inderdaad adhd heb. Het schijnt zelden voor te komen dat de diagnose wordt gesteld bij iemand van zestig-plus. Meestal lopen volwassen adhd'ers vast rond hun dertigste. Doordat ik altijd eigen baas was en goede trucs had ontwikkeld om met de drukte in mezelf om te gaan, kon ik de adhd lang de baas. De aanleiding om toch uiteindelijk vast te lopen was die breuk in mijn leven.'' 

 

Toen hij ermee naar buiten kwam, bleek dat veel mensen uit zijn naaste omgeving het al 'wisten'. Alleen had - op zijn vrouw na - niemand ooit de term adhd genoemd. Meestal bleef het bij uitspraken als: ‘Bij Peter hebben ze vergeten een uit-knopje te plaatsen’. Of: ,’Een autorit met Peter is altijd gezellig, je zet hem gewoon aan'’. Collega's zeiden wel eens: ’Je bent heel druk maar we krijgen wel energie van jou.'’ 

Hij zag bij zichzelf nogal eens overeenkomsten met Bert Chabot. Er is nooit iets stil aan zijn lichaam. Zijn onderkaak beweegt, hij tikt met zijn voet of hand en draait op zijn stoel. Het is allemaal adhd'er-ig. Cabaretier Jochem Myer zei ooit: 'De storm in mijn hoofd gaat nooit liggen'. Het is precies zoals ik het voel.''

De diagnose maakt hem niet anders dan daarvoor. Wel heeft hij nu meer inzicht gekregen in zijn valkuilen. Altijd het voortouw nemen en – zoals vroeger op school – de eeuwige klasse-oudste zijn, doet hij niet meer. De prijs die je betaalt is soms hoog en daar heeft hij geen zin meer in. 

 

Twee kanten

Kraft: “Door de diagnose is me nu duidelijk geworden dat adhd twee kanten heeft: de kant van de problemen, die ik al zoveel jaar kende én de kant van het creatief-zijn die ook in mij zit. Ik ben blij met mijn creativiteit en ik vind het leuk om door mijn daadkracht en enthousiasme mensen mee te krijgen bij projecten. Tegelijk weet ik nu, dat je als adhd’er geneigd bent tè snel in actie te komen. Nu besef ik dat eerst denken en dan doen het beste is. Op een feestje ben ik nog steeds nadrukkelijk aanwezig maar ik probeer nu echt om anderen ook aan het woord te laten.''

,,Ik ben niet een man van etiketten. Wonderlijk genoeg was ik toch blij om te weten dat ik adhd heb. Het is een uitkomst van een ontdekkingstocht die meer dan vijftig jaar heeft geduurd. De puzzelstukjes liggen nu op hun plek. Van binnen ben ik nog steeds alleen. Maar ik weet nu waarom ik ben zoals ik ben. En hoe gek het ook klinkt, dat geeft toch een beetje rust.''